«Κτηνιατρική δεοντολογία»

Επιστολή του Κτηνιάτρου Ι. Λιαπή Πριν από μερικά χρόνια κατά τη διάρκεια παραμονής μου στη Γαλλία είχα παρακολουθήσει από τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης την εξέλιξη του δικαστικού αγώνα μιας ασθενούς, η οποία απαιτούσε την αποζημίωσή της ­ηθική και οικονομική­ για ιατρικά σφάλματα που προκάλεσα ανήκεστο βλάβη της υγείας της.

Η ασθενής έπασχε από νεοπλασία της ουροδόχου κύστης ­διαγνωσμένης απεικονιστικά αλλά και ιστολογικά. Εξαιτίας της πάθησής της υποβλήθηκε σε χημειοθεραπεία και αντινοθεραπείες χωρίς όμως ανταπόκριση. Επιπλέον οι ακτινοθεραπείες χωρίς να μειώσουν το μέγεθος του όγκου προκάλεσαν βλάβες στον ιγιή ιστό της ουδοροδόχου κύστης, καθώς και στις ουρητηροκυστικές συμβολές. Τελικά διενεργήθηκε ολική κυστεκτομή και ουρητηροστομίες. Η εξέταση του «όγκου» αποκάλυψε ότι επρόκειτο για μια χειρουργική γάζα που είχε διινίσει το τοίχωμα της ουροδόχου και είχε εισέλθει στον αυλό της. Η ασθενής είχε υποστεί υστερεκτομή πέντε χρόνια το περιστατικό αυτό.

Το παραπάνω ­απίστευτο όταν το πρωτοάκουσα­ περιστατικό μου θύμισε η επιστολή της συναδέλφου από τη Λέσβο, που δημοσιεύθηκε στο προηγούμενο τεύχος της Κ.Ε. Είναι γνωστό ότι σε αντίθεση με τα αδρανή ανόργανα υλικά, τα οργανικής προέλευσης υλικά (γάζες από βαμβάκι, ράμματα από μετάξι) προκαλούν πολλές φορές έντονη φλεγμονώδη αντίδραση στους ιστούς στους οποίους παραμένουν. Αποτέλεσμα της αντίδρασης αυτής είναι είτε η εγκύστωσή τους είτε η απώθησή τους προς την επιφάνεια του σώματος ή προς κάποιο κοίλο όργανο. Προσωπικά, μου έχει τύχει να χειρουργήσω πυόνεφρο στη νεφρική πύελο του οποίου βρέθηκαν ράμματα από μετάξι και αρκετές φορές «νεοπλασίες εντέρου» που αποδείχθηκαν γάζες εντός του εντερικού τοιχώματος και του αυλού. Τελευταίο ανάλογο περιστατικό ­και για να μη θεωρηθεί ότι διεκδικώ κάποιο αλάθητο: Από υποδόριο απόστημα μιας γάτας που είχα στειρώσει αφαίρεσα μισή γάζα. Η άλλη μισή βρισκόταν ακόμα στην κοιλιακή κοιλότητα, όχι πάντως στο σημείο που την είχα αφήσει πριν τρία χρόνια.

Τα παραπάνω αφορούν το επιστημονικό/ιατρικό μέρος των όσων η συνάδελφος αναφέρει στην επιστολή της. Η δεοντολογική διαχείριση τώρα, τέτοιων περιστατικών που μπορεί να συμβούν στον καθένα ­μόνον οι άπραγοι είναι αλάνθαστοι­ είναι μια μεγάλη συζήτηση και δεν θα ήθελα να κάνω κατάχρηση του χώρου του περιοδικού μας για να εκθέσω την άποψή μου αναλυτικά. Θα περιοριστώ μόνον ­υιοθετώντας λίγο τη στάση του «δικηγόρου του διαβόλου»­ σε κάποιες παρατηρήσεις και ερωτήματα που οι απαντήσεις τους πάντως μόνον εύκολες δεν είναι:

- Μήπως το επίπεδο της δεοντολογίας μας απέναντι στους συναδέλφους εκτός της ποιότητας του χαρακτήρα και της παιδείας μας εξαρτάται και από την ποιότητα της επιστημονικής μας κατάρτισης; Μήπως βιαζόμαστε να χαρακτηρίσουμε σαν κακόβουλο ψέμα πριν το διασταυρώσουμε, κάτι που απλά αγνοούμε με αποτέλεσμα την αβίαστη υιοθέτηση αρνητικής στάσης απέναντι σε συναδέλφους;
- Είναι πάντα θεμιτό ή και εφικτό να καλύπτονται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες όλα τα ιατρικά σφάλματα ή παραλείψεις;
- Στην εξέλιξη ενός περιστατικού μπορεί να γίνεται αυτοσκοπός η κάλυψη ενός ιατρικού σφάλματος; Μήπως αυτό μπορεί να αποβεί σε βάρος της υγείας των ασθενών μας ζώων, αλλά και σε βάρος του δικαιώματος του ιδιοκτήτη να γνωρίζει επακριβώς απο τι πάσχει το ζώο του;
- Τι δυνατότητες έχει ο ασθενής, ο γονιός ασθενούς παιδιού ή ο ιδιοκτήτης ασθενούς ζώου προκειμένου να προστατευθεί από ενδεχόμενη κακή άσκηση της ιατρικής/κτηνιατρικής όταν ολόκληρη η ιατρική/κτηνιατρική κοινότητα συστηματικά συγκαλείπτει τα ­καθ’ υποτροπή πολλές φορές­ ιατρικά σφάλματα ή παραλείψεις κάποιων μελών της; Με ποιους τρόπους επιτέλους μπορεί να λειτουργεί ο αυτοέλεγχος και η αυτοκάθαρση του όποιου ιατρικού επαγγέλματος;
- Πώς είναι δυνατόν να θέλουμε να επωφελούμαστε από τη σωστή άσκηση του επαγγέλματός μας αλλά να μη δεχόμαστε να πληρώνουμε το κόστος της πιθανής κακής άσκησής του;
- Σαν ασθενής ­πιθανά θύματα­ ιατρικών λαθών ή παραλείψεων, δεν θα απαιτούσαμε άραγε για εμάς, τα παιδιά μας και τα ζώα μας πλήρη ενημέρωση, ειλικρίνεια αλλά και καταλογισμό ευθυνών προς τυχόν υπευθύνους;

Σταματώ εδώ αν και πολλά ακόμη ερωτήματα σχετικά με τη συναδελφική δεοντολογία θα μπορούσαν να τεθούν. Ερωτήματα στα οποία παρότι ασκώ ήδη είκοσι χρόνια το υπέροχο αυτό επάγγελμα, δεν νομίζω ότι μπορώ να δώσω σίγουρες απαντήσεις. Θα ευχόμουν μόνον να έρχονται συχνότερα στο φως αυτά τα ­καθημερινά εξάλλου­ περιστατικά και να γίνονται αφορμή για δημόσια συζήτηση. Είναι κατά τη γνώμη μου ο πιο γόνιμος τρόπος για να προοδεύσουμε.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία

IΓNATIOΣ ΛIAΠHΣ